Czym jest mediacja?
Mediacja jest jedną z polubownych i pozasądowych form rozwiązywania konfliktów. Jej celem jest wypracowanie przez strony mediacji porozumienia, które będzie dla nich satysfakcjonujące i możliwe do wykonania. Efektywne i skuteczne prowadzenie mediacji pozwala na uniknięcie długotrwałego, kosztownego (finansowo i emocjonalnie) procesu sądowego. Mediator ma za zadanie wspierać strony w próbie wypracowania takiego rozwiązania, które pogodzi ich interesy tak, aby każda z nich czuła się zwycięzcą.
Mediacja może mieć miejsce zarówno przed wszczęciem postępowania sądowego, jak i w jego trakcie.
Jakie są zasady prowadzenia mediacji?
Mediacja odbywa się na następujących zasadach:
- Dobrowolność.
Udział w mediacji jest dobrowolny, co oznacza zakaz wywierania na strony nacisku co do jej podjęcia i dalszego prowadzenia. To strony zachowują kontrolę, tak nad samym procesem mediacji, jak i nad treścią ugody, a żadna decyzja nie zostaje podjęta bez ich zgody. Na każdym etapie mediacji każda ze stron może zrezygnować z dalszego udziału w mediacji i nie może to świadczyć przeciwko niej. - Poufność.
Postępowanie mediacyjne jest poufne. Każda ze stron, jak również mediator, mają obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie kwestie poruszone podczas mediacji i informacje pozyskane w związku z jej prowadzeniem. W przypadku więc naruszenia tajemnicy mediacji i powołania się przez którąkolwiek ze stron w toku postępowania przed sądem na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym, twierdzenia te pozbawione będą jakiegokolwiek skutku, albowiem sąd będzie miał obowiązek je pominąć.
Oznacza to również, że mediator nie może być przesłuchany przez sąd w charakterze świadka w toku procesu sądowego, chyba że obie strony mediacji zwolnią go z obowiązku zachowania tajemnicy mediacji.
Udział jakichkolwiek osób trzecich w mediacji, w tym pełnomocników, uzależniony jest od udzielenia zgody przez obie strony.
- Bezstronność, neutralność i poszukiwanie rozwiązań.
Mediator jest dla stron osobą bezstronną, niezaangażowaną w konflikt. Nie jest sędzią, dlatego nie rozstrzyga, kto ma w sporze rację, ale ma za zadanie wysłuchać strony i pomóc im w rozwiązaniu sporu.
Mediator jest neutralny wobec stron i przedmiotu ich sporu. Nie ma osobistego stanowiska co do spornych kwestii ani interesu w rozwiązaniu konfliktu, nie jest związany w jakikolwiek sposób z żadną ze stron. Mediator nie narzuca stronom rozwiązań, jest strażnikiem rzetelnej procedury mediacji i jego zadaniem jest czuwanie nad rzeczowym przebiegiem rozmowy. Celem mediacji jest bowiem stworzenie sytuacji, w której strony wspólnie wypracują własne rozwiązanie, które zadowoli obie z nich.
- Szacunek.
Mediacja jest procesem, który ma na celu zapewnić stronom poczucie bezpieczeństwa i równości. Z tego względu mediator czuwa nad tym, aby rozmowa przebiegała w atmosferze wzajemnego szacunku i dbałości o godność każdej ze stron. Strony mediacji powinny mówić do siebie, a nie o sobie nawzajem. Spór wyzwala wiele emocji, dlatego strony mediacji powinny starać się, aby pomimo to udało się przeprowadzić rzeczową rozmowę. Bardzo ważne jest, aby każda ze stron mogła spokojnie i swobodnie przedstawić swoje stanowisko.
- Nieformalność.
Postępowanie mediacyjne jest nieformalne i prywatne – odbywa się w warunkach przyjaznych dla stron. W trakcie mediacji nie jest prowadzone żadne postępowanie dowodowe. Spotkania nie są rejestrowane, nie są też sporządzane relacje z przebiegu lub wypowiedzi stron. Dlatego podczas mediacji strony mają możliwość powiedzieć sobie znacznie więcej, niż miałyby okazję w innych warunkach, na przykład na sali sądowej.
- Spotkania indywidualne.
W trakcie mediacji może pojawić się potrzeba rozmów indywidualnych. Wówczas mediator zaproponuje każdej ze stron spotkanie na osobności. Na spotkaniach tych również obowiązuje zasada poufności, dlatego mediator nie przekaże żadnych informacji drugiej stronie – chyba, że uczestnik spotkania wskaże mediatorowi, które propozycje będzie on mógł powtórzyć drugiej stronie. - Odpłatność.
Postępowanie mediacyjne jest odpłatne, a koszt wynagrodzenia mediatora ponoszą bądź to obie strony sporu, bądź tylko jedna z nich, zgodnie z wypracowanym przez strony porozumieniem.
Dlaczego warto uczestniczyć w mediacji?
W porównaniu z postępowaniem sądowym, mediacja ma wiele zalet i korzyści. Są nimi w szczególności:
- oszczędność kosztów – mediacja jest co do zasady tańsza od postępowania sądowego, ponieważ daje dużo większą kontrolę nad kosztami. Oprócz wynagrodzenia mediatora strony nie uiszczają żadnych opłat sądowych, skarbowych, nie opłacają także opinii biegłych. W przypadku zwolnienia od kosztów sądowych, strony nie ponoszą także kosztów mediacji;
- oszczędność czasu – postępowanie sądowe zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu miesięcy, a w przypadkach skomplikowanych i którym towarzyszy silny konflikt stron, nawet do kilku lat. Tymczasem ugodę przed mediatorem można zawrzeć już na pierwszym spotkaniu. Jeśli natomiast do wypracowania zadowalającego strony rozwiązania potrzeba więcej czasu, istnieje możliwość zorganizowania kolejnych spotkań;
- swoboda wyboru – o wyniku mediacji decydują same strony, które mają bezpośredni interes w sprawnym rozwiązaniu sporu. W mediacji nic nie dzieje się z pominięciem stron – mają one pełną decyzyjność w kwestii wypracowania ugody i ustalenia jej ostatecznego brzmienia. To strony wspólnie dążą do wypracowania takich rozwiązań, które będą najkorzystniejsze i najtrwalsze. W przeciwieństwie do postępowania sądowego, w mediacji to strony same decydują za siebie, nie pozostawiając kluczowych rozstrzygnięć (często dotyczących ich najważniejszych spraw życiowych) do decyzji sądu;
- dobrowolność udziału – mediacja zapewnia prawo do rezygnacji i do zmiany stanowiska w każdym czasie, bez ograniczenia terminami wynikającymi z przepisów dotyczących postępowania sądowego;
- pewność i skuteczność rozwiązań – ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd i nadaniu klauzuli wykonalności, stanowi tytuł wykonawczy – tak samo, jak wydany w danej sprawie wyrok sądowy;
- poufność, dyskrecja i nieformalny charakter – spotkania mediacyjne są poufne, przebiegają w przyjaznej, spokojnej atmosferze w małych i przytulnych pomieszczeniach, zamiast na sali sądowej.
W jakich sprawach można zawrzeć ugodę przed mediatorem?
Mediacja jest dopuszczalna w każdym przypadku, w którym rodzaj sprawy dopuszcza zawarcie przez strony ugody i wszędzie tam, gdzie dla skuteczności rozwiązania niepotrzebny jest prawomocny wyrok sądu. Przykładowo, ugodę można zawrzeć w sprawach o:
- alimenty,
- kontakty z dzieckiem,
- powierzenie i wykonywanie władzy rodzicielskiej (poprzez wypracowanie tzw. planu rodzicielskiego)
- rozwód (w tym przypadku ugoda obejmować może wszystkie kwestie, które zwykle regulowane są przez sąd w postępowaniu o rozwód. W tej sytuacji sąd wyjątkowo nie zatwierdza ugody „rozwodowej”, ale wydaje wyrok, w którego treści powtarza ustalenia wypracowane w toku mediacji),
- podział majątku wspólnego małżonków,
- dział spadku,
- wykonanie umowy,
- zapłatę,
- odszkodowanie,
- zapłatę zaległego wynagrodzenia pracowniczego, zapłatę nadgodzin, rozwiązanie umowy o pracę.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu w sprawie przeprowadzenia mediacji, zarówno sądowych jak i pozasądowych.
Chcesz się dowiedzieć więcej?
Nasz specjalista: adwokat Klaudyna Krzyżanowska
Skontaktuj się bezpośrednio:
